Basmati düyüsünün faydaları
Basmati düyüsü xüsusi qoxuya və dada malik olan düyüdür. Basmati düyüsünə bu qoxunu verən onun tərkibində olan 2-asetil, 1-pirrolin birləşməsidir. Bu maddə tropik bölgələrdə bitən Pandana ağacının yarpaqlarının qoxusudur. Bu qoxudan digər düyülərin dadlandırılması üçün ədviyyat vasitəsi kimi istifadə edilir.
Basmati düyüsü Pakistan və Hindistan asarsında olan Pencəbi ərazisində bitir. Basmati düyüsü uzun, rəngi sarıya meyilli, ətirli və dadlı olur. Basmati düyüsünün müxtəlif növləri var. Amerikada onun bir çox növləri yetişdirilir, amma, o düyülər Hindistan və Pakistan ərazisində yetişən basmati düyüsü qədər dadlı və ətirli olmur. Basmati düyüsünün yetişdirilməsi ilə Çin, Hindistan, Avrasiya və Amerika məşğul olur. Basmatidən həlim da hazırlanır. Bu zaman basmati düyüsü qanayan suya atmaq(1/2 nisbətində düyü və su götürülür), 5-7 dəqiqə qaynadılır, 20-30 dəqiqə ağzı qapalı halda soyudulur.
Salat üçün basmati düyüsünü günəbaxan yağı əlavə edilmiş suda (1 stəkan düyü 2 lıitr su)15-20 dəqiqə qaynatmaq, sonra süzərək üstündən soyuq su ötürmək və duzlamaq lazımdır.
Qarnir məqsədilə yağı qızdırb quru düyü və duz əlavə edərək qızılı rəng alana qədər qovurmaq, sonra isə üzərinə ½ miqdarında qaynar su əlavə eləmək lazımdır. Qaynar su əlavə edildiyi zaman qazanın qapağını örtmək və zəif odda suyu çəkilnədək bişirmək lazımdır.
Azərbaycanda basmati düyüsündən dadlı plovlar hazırlanır.
100 qram basmati düyüsü 322 kaloriyə malikdir. Həddindən çox qəbul edildiyi zaman basmati düyüsü piylənməyə səbəb ola bilir.
Basmati düyüsünün faydalı xüsusiyyətləri
Basmati düyüsünün tərkibində nişasta, qida lifləri, fol turşusu, amin turşuları, dəmir, fosfor, kalium, tiamin, riboflavin, niasin, az miqdarda natrium var. Düyü mədəni qoruyur, mədə sekresiyasının axmasını sürətləndirir, dieta məqsədilə istifadə edilir. Onun tərkibində xolesterin yoxdur və orqanizm tərəfindən asan sorulur. Artıq çəkiddən azad olmaq istəyənlərə cilalanmamış düyüdən istifadə edilir. Basmati düyüsünün ən yaxşı xüsusiyyətlərindən biri onun qlikemik indeksinin aşağı olmasıdır. Düyü orqanizmə enerji verir, orqanizmdən gec xaric olunur, insanda toxluq hissi yaradır.
Tərkibində olan amin turşularınına görə basmati düyüsü qidalandırıcı xüsusiyyətə malikdir və o düyülərin siyahısında dadına görə birinci yerdə durur.
Basmati düyüsünün zərərli xüsusiyyətləri
Basmati düyüsünü zərərli xüsusiyyətləri yoxdur. O bütün növ qidalarla qəbul edilə bilir. Onun çoxlu miqdarda qəbul edilməsi artıq çəkinin meydana gəlməsinə səbəb olur, nadir hallarda qəbizlik və kolit əmələ gətirir. Bunun səbəbi isə tərkibində amilazanın olmasıdır. 3 yaşına qədər uşaqlara həftədə 2 dəfədən çox düyü yedirmək məsləhət görülmür.