B?s siz hans? valideyn tipisiniz? - OZUNUZU TANIYIN
H?yatda h?r k?sin oz v?zif?l?ri vard?r. Bu v?zif?l?r il? biz n?yis? edirik, qars?l?g?nda n?yis? al?r?q.
Lakin valideynlik v?zif?si h?r seyi etm?yin? baxmayaraq, qars?l?g?nda hec n? ist?m?y?n yegan? v?zif?dir.
B?s biz yaxs? valideynik?
B?z?n ana va ata olaraq bir cox s?hvl?r edirik. Valideyn ist?yir ki, ovlad? ucun ?n yaxs? h?yat? qursun. B?z?n biz bel? dusunuruk ki, valideynin v?zif?si ovladlar?n? sevindirm?kd?n ibar?tdir, lakin bel? deyil; valideyn ovlad?n? h?yata duzgun haz?rlamaq ucun v?zif?l?ndirilib. Usaqlar?n t?rbiy?sind? ilkin olaraq c?zaland?rmaq v? mukafatland?rmaq bir qayda hal?nda olmal?d?r. C?za v? mukafatland?rma is? duzgun qaydada olmal?d?r. ?g?r c?za v? mukafatland?rma yoxdursa, bu zaman usaqda ist?k v? davran?slar? qaydaya salmaq c?tinlik yaradar v? ya qars?s?n? ala bilm?zsiniz.
Mukafatland?rma v? c?za sistemini psixikam?za t?siri
Insan mukafatland?r?ld?g? t?qdird? beyind? dopamin hormonu, c?zaland?r?ld?g? t?qdird? is? endorfin hormonu ifraz olunur.
Ail? psixologiyas?nda 4 cur valideyn tipi vard?r:
1. Avtoritar valideyn - dediyimin uz?rin? soz deyilm?y?c?k, muzakir? olunmayacaq v? ac?qlama verilm?y?c?k. Bu valideyn h?yata ozguv?nsiz, ic?qapan?q, h?r ?mr? tabe olan insan formalasd?r?r. G?l?c?kd? isind? ugurlar qazansa da, ozguv?nsiz yetisirl?r.
2. Liberal valideyn - usaq sevinsin dey? onun h?r dediyin? raz? olan, raz? olmad?g? halda usaq valideynin ustun? ged?r?k raz? sal?nan valideyn tipidir. Burada ata, yaxud ana h?r hans? biri avtoritar, dig?ri is? liberal valideyndirs?, burada usaqda s?xsiyy?t pozuntusu olur.
3. Xaotik valideyn - ovlad? n?yis? maraqla gost?rir, yaxud dan?smaga can at?r valideyn is? basqa isl? m?sguldursa, bu zaman valideyn il? usaq aras?nda ciddi qopuqluq yasan?r. Anan?n ovlada maraqs?z v? diqq?tsiz olmas? usag? tamamil? pozur. Valideynl?r anlamal?d?rlar ki, ?g?r s?n h?r seyi il? ovlada diqq?t v? maraqla yax?nlas?rsansa, o da bunu hiss edib h?r seyi il? s?n? diqq?t gost?r?c?kdir.
4. Demokratik valideyn - bu valideynl?r ovlad?na c?za v? mukafatland?rmadan istifade ed?nl?rdir. Bu valideynl?r daha q?rarl?, tutarl?, d?qiq olurlar v? duygular? ovladlar?na kecirm?yi bacar?rlar. Izah etdiyimiz valideyn tipl?rind?n ?n ugurlusu demokratik oland?r. Cunki qaydalar daxilind? usaq ist?diyini ed? bil?r v? daha duzgun yetis?r.
Usaq yem?yini yedi, yaxud d?rsl?rini oxudu, bir sozl?, edil?c?k olanlar? etdi dey? onu mukafatland?rmaq laz?m deyil, cunki bu, onun v?zif?sidir. ?g?r v?zif?sini ?n yaxs? s?kild? ed?rs?, o zaman mukafatland?rmaq laz?md?r. M?s?l?n: yaxs? oxudu dey? yox, sinif numay?nd?si oldu dey? mukafatland?rmaq laz?md?r.
2 formada mukafatland?rma vard?r:
1. Psixoloji mukafatland?rma
2. Material t?rzli mukafatland?rma
Bunlar duzgun s?kild? istifad? edilm?lidir ki, ovlad?n?z rusv?t? meylli bir insan kimi yetism?sin!
Ayt?n ?lizad?, psixoloq
Lakin valideynlik v?zif?si h?r seyi etm?yin? baxmayaraq, qars?l?g?nda hec n? ist?m?y?n yegan? v?zif?dir.
B?s biz yaxs? valideynik?
B?z?n ana va ata olaraq bir cox s?hvl?r edirik. Valideyn ist?yir ki, ovlad? ucun ?n yaxs? h?yat? qursun. B?z?n biz bel? dusunuruk ki, valideynin v?zif?si ovladlar?n? sevindirm?kd?n ibar?tdir, lakin bel? deyil; valideyn ovlad?n? h?yata duzgun haz?rlamaq ucun v?zif?l?ndirilib. Usaqlar?n t?rbiy?sind? ilkin olaraq c?zaland?rmaq v? mukafatland?rmaq bir qayda hal?nda olmal?d?r. C?za v? mukafatland?rma is? duzgun qaydada olmal?d?r. ?g?r c?za v? mukafatland?rma yoxdursa, bu zaman usaqda ist?k v? davran?slar? qaydaya salmaq c?tinlik yaradar v? ya qars?s?n? ala bilm?zsiniz.
Mukafatland?rma v? c?za sistemini psixikam?za t?siri
Insan mukafatland?r?ld?g? t?qdird? beyind? dopamin hormonu, c?zaland?r?ld?g? t?qdird? is? endorfin hormonu ifraz olunur.
Ail? psixologiyas?nda 4 cur valideyn tipi vard?r:
1. Avtoritar valideyn - dediyimin uz?rin? soz deyilm?y?c?k, muzakir? olunmayacaq v? ac?qlama verilm?y?c?k. Bu valideyn h?yata ozguv?nsiz, ic?qapan?q, h?r ?mr? tabe olan insan formalasd?r?r. G?l?c?kd? isind? ugurlar qazansa da, ozguv?nsiz yetisirl?r.
2. Liberal valideyn - usaq sevinsin dey? onun h?r dediyin? raz? olan, raz? olmad?g? halda usaq valideynin ustun? ged?r?k raz? sal?nan valideyn tipidir. Burada ata, yaxud ana h?r hans? biri avtoritar, dig?ri is? liberal valideyndirs?, burada usaqda s?xsiyy?t pozuntusu olur.
3. Xaotik valideyn - ovlad? n?yis? maraqla gost?rir, yaxud dan?smaga can at?r valideyn is? basqa isl? m?sguldursa, bu zaman valideyn il? usaq aras?nda ciddi qopuqluq yasan?r. Anan?n ovlada maraqs?z v? diqq?tsiz olmas? usag? tamamil? pozur. Valideynl?r anlamal?d?rlar ki, ?g?r s?n h?r seyi il? ovlada diqq?t v? maraqla yax?nlas?rsansa, o da bunu hiss edib h?r seyi il? s?n? diqq?t gost?r?c?kdir.
4. Demokratik valideyn - bu valideynl?r ovlad?na c?za v? mukafatland?rmadan istifade ed?nl?rdir. Bu valideynl?r daha q?rarl?, tutarl?, d?qiq olurlar v? duygular? ovladlar?na kecirm?yi bacar?rlar. Izah etdiyimiz valideyn tipl?rind?n ?n ugurlusu demokratik oland?r. Cunki qaydalar daxilind? usaq ist?diyini ed? bil?r v? daha duzgun yetis?r.
Usaq yem?yini yedi, yaxud d?rsl?rini oxudu, bir sozl?, edil?c?k olanlar? etdi dey? onu mukafatland?rmaq laz?m deyil, cunki bu, onun v?zif?sidir. ?g?r v?zif?sini ?n yaxs? s?kild? ed?rs?, o zaman mukafatland?rmaq laz?md?r. M?s?l?n: yaxs? oxudu dey? yox, sinif numay?nd?si oldu dey? mukafatland?rmaq laz?md?r.
2 formada mukafatland?rma vard?r:
1. Psixoloji mukafatland?rma
2. Material t?rzli mukafatland?rma
Bunlar duzgun s?kild? istifad? edilm?lidir ki, ovlad?n?z rusv?t? meylli bir insan kimi yetism?sin!
Ayt?n ?lizad?, psixoloq
Fikirler (0)
Oxsar Xeberler:
